İtalya Kısa Tarihi

•  1861 - İtalya Krallığı, yarımadanın farklı devletlerini tek çatı altında toplayarak kuruldu.
•  1862 - Sicilya'da yeni yönetime karşı ilk büyük isyan patlak verdi.
•  1863 - Güney İtalya'da tarımsal reformlar başlatıldı ancak halk tepkisi yükseldi.
•  1864 - Torino'da sanayi fuarı düzenlenerek Kuzey’in üretim gücü öne çıkarıldı.
•  1865 - Başkent Floransa’ya taşındı, bu karar Kuzey-Güney çekişmesini derinleştirdi.
•  1866 - Prusya-Avusturya savaşında İtalya, Avusturya’ya karşı savaşarak Veneto’yu kazandı.
•  1867 - Papalık topraklarına yapılan saldırı başarısız oldu, Garibaldi geri çekildi.
•  1868 - Demiryolu ağı genişletilerek kuzey-güney arasındaki ulaşım hızlandı.
•  1869 - Napoli limanı Avrupa’nın önemli ticaret merkezlerinden biri haline geldi.
•  1870 - Fransa’nın çekilmesiyle Roma ele geçirildi ve Vatikan dışlandı.
•  1871 - Roma resmen başkent oldu, laikleşme adımları hız kazandı.
•  1872 - Tarımda makineleşme denemeleri başladı fakat verimlilik artmadı.
•  1873 - İlk defa işçi grevleri Palermo’da geniş katılımla gerçekleşti.
•  1874 - Vatikan ile gerilim tırmandı, Papa kendini "Vatikan Mahkûmu" ilan etti.
•  1875 - Kuzey İtalya’da bankacılık sektörü hızla büyüdü, kredi sistemi gelişti.
•  1876 - Sol liberal hükümet iş başına geldi, eğitime yatırımlar arttı.
•  1877 - Kadınlara orta öğretimde okuma hakkı verildi.
•  1878 - Kral II. Vittorio Emanuele öldü, yerine Umberto I geçti.
•  1879 - Demiryolu projeleri için İngiltere’den kredi alındı.
•  1880 - Güney’den Amerika’ya göç dalgası hız kazandı.
•  1881 - Tunus’un Fransa tarafından işgal edilmesi İtalya’da öfke yarattı.
•  1882 - İtalya, Almanya ve Avusturya-Macaristan’la Üçlü İttifak’ı kurdu.
•  1883 - İtalya’da sanayide ilk kez elektrik kullanımı başladı.
•  1884 - Napoli’de kolera salgını çıktı, binlerce kişi öldü.
•  1885 - Kızıldeniz kıyısında Eritre işgal edildi, ilk sömürgecilik adımı atıldı.
•  1886 - Tarım işçileri sendikalaşmaya başladı, ilk grevler Sicilya’da görüldü.
•  1887 - Crispi hükümeti Afrika politikasını sertleştirdi.
•  1888 - İlk modern belediye yasası çıktı, yerel yönetimler güçlendi.
•  1889 - Vatikan ile kriz derinleşti, Papalık tüm seçimleri boykot etti.
•  1890 - Somali kıyıları işgal edilerek yeni bir sömürge kuruldu.
•  1891 - Tarım ürünlerine ağır vergiler konuldu, köylü isyanları yayıldı.
•  1892 - Sosyalist Parti kuruldu, işçi hakları için mücadele başladı.
•  1893 - Banka skandalı patladı, hükümet zor duruma düştü.
•  1894 - Sicilya’da Fasci Siciliani isyanı silah zoruyla bastırıldı.
•  1895 - Etiyopya seferi başladı, askeri hezimetin ayak sesleri duyuldu.
•  1896 - Adwa Savaşı’nda Etiyopya ordusu İtalya’yı bozguna uğrattı.
•  1897 - Yenilgi sonrası sömürge politikası yeniden gözden geçirildi.
•  1898 - Milano’da ekmek isyanı çıktı, ordu sert müdahale etti.
•  1899 - Elektrik kullanımı kuzey şehirlerine yayıldı.
•  1900 - Kral Umberto I suikast sonucu öldürüldü, halkta endişe büyüdü.
•  1901 - Sosyal reform vaatleriyle yeni hükümet işbaşına geldi.
•  1902 - Çocuk işçiliğine sınırlamalar getiren yasa çıkarıldı.
•  1903 - Venedik Bienali ilk kez uluslararası alanda ses getirdi.
•  1904 - Papa XIII. Leo’nun ölümüyle Vatikan yeniden sahneye çıktı.
•  1905 - Demiryolları devletleştirildi.
•  1906 - Milano’da genel grev düzenlendi, işçi sınıfı örgütlendi.
•  1907 - Güneyde toprak reformu planı hazırlandı ancak uygulanamadı.
•  1908 - Messina’da büyük deprem yaşandı, binlerce kişi öldü.
•  1909 - Avusturya-Macaristan ile Balkanlar’da çıkar çatışmaları arttı.
•  1910 - D’Annunzio’nun şiirleriyle İtalyan milliyetçiliği güç kazandı.
•  1911 - Libya işgali başladı, Osmanlı’ya savaş açıldı.
•  1912 - Seçim yasası değişti, erkeklere oy hakkı genişletildi.
•  1913 - Katolik partiler parlamentoda temsil kazandı.
•  1914 - I. Dünya Savaşı başlarken İtalya tarafsız kaldı.
•  1915 - Avusturya’ya savaş açıldı, cepheler Alp Dağları’na uzandı.
•  1916 - İtalya büyük kayıplar vererek Isonzo Cephesi’nde tutunmaya çalıştı.
•  1917 - Caporetto hezimeti yaşandı, ordu geri çekildi.
•  1918 - Savaş sona erdi, İtalya kazanan tarafta yer aldı.
•  1919 - Paris Konferansı’nda İtalya taleplerini kabul ettiremedi, hayal kırıklığı büyüdü.
•  1920 - Fiume Krizi patladı, D’Annunzio şehri işgal etti.
•  1921 - Faşist Partisi resmen kuruldu, siyaset sertleşti.
•  1922 - Mussolini’nin Kara Gömleklileri Roma’ya yürüdü, faşist iktidar başladı.
•  1923 - Basın özgürlüğü kısıtlandı, muhalif gazeteler kapatıldı.
•  1924 - Matteotti cinayeti faşist yönetimi derinleştirdi.
•  1925 - Mussolini diktatörlüğünü resmen ilan etti.
•  1926 - Muhalefet tamamen susturuldu, tek parti rejimi kuruldu.
•  1927 - İtalya’da işsizlik hızla arttı, ekonomik kriz başladı.
•  1928 - Vatikan ile uzlaşma arayışı başladı.
•  1929 - Lateran Antlaşması imzalandı, Vatikan bağımsız oldu.
•  1930 - Roma yeniden imar planıyla büyütüldü.
•  1931 - Üniversitelerde faşist ideoloji zorunlu hale getirildi.
•  1932 - Otomobil üretimi ilk kez devlet tarafından teşvik edildi.
•  1933 - Almanya ile yakınlaşma başladı.
•  1934 - Etiyopya’ya yeni sefer hazırlıkları yapıldı.
•  1935 - Etiyopya işgal edildi, uluslararası tepkiler yükseldi.
•  1936 - Berlin-Roma Mihveri kuruldu, Almanya ile ittifak derinleşti.
•  1937 - Japonya da ittifaka katıldı, dünya savaşının ayak sesleri duyuldu.
•  1938 - Yahudi karşıtı yasalar yürürlüğe girdi.
•  1939 - Arnavutluk işgal edildi, Balkanlara genişleme başladı.
•  1940 - II. Dünya Savaşı’na Almanya yanında katıldı.
•  1941 - Yunanistan seferinde büyük kayıplar verildi.
•  1942 - Afrika cephesinde İtalyan ordusu geri çekildi.
•  1943 - Mussolini devrildi, müttefiklerle ateşkes imzalandı.
•  1944 - Roma müttefikler tarafından ele geçirildi.
•  1945 - Mussolini idam edildi, savaş sona erdi.
•  1946 - Cumhuriyet ilan edildi, monarşi sona erdi.
•  1947 - Paris Antlaşması’yla toprak kayıpları yaşandı.
•  1948 - Yeni anayasa yürürlüğe girdi, kadınlara seçme hakkı tanındı.
•  1949 - NATO’ya katıldı.
•  1950 - Güney’de “Toprak Reformu” başlatıldı.
•  1951 - İlk televizyon yayını başladı.
•  1955 - Birleşmiş Milletler’e üye oldu.
•  1957 - Avrupa Ekonomik Topluluğu’nun kurucuları arasında yer aldı.
•  1960 - Roma Olimpiyatları düzenlendi.
•  1963 - Ekonomik mucize dönemi başladı, refah arttı.
•  1968 - Öğrenci ve işçi hareketleri yayıldı.
•  1970 - Boşanma yasası kabul edildi.
•  1978 - Başbakan Aldo Moro kaçırılarak öldürüldü.
•  1980 - Irpinia depremi binlerce can aldı.
•  1982 - İtalya Dünya Kupası’nı kazandı, ulusal gurur tazelendi.
•  1984 - Vatikan ile yapılan anlaşmayla Katoliklik resmî devlet dini olmaktan çıkarıldı.
•  1986 - AC Milan kulübü Silvio Berlusconi tarafından satın alındı, spor-siyaset dengesi değişti.
•  1987 - Referandumla nükleer enerji santralleri kapatıldı, enerji politikası değişti.
•  1990 - Futbol Dünya Kupası İtalya’da düzenlendi, ülke küresel vitrine çıktı.
•  1992 - Yolsuzluk skandalı “Temiz Eller Operasyonu” başladı, siyasi elit sarsıldı.
•  1993 - Mafia’ya karşı sert operasyonlar düzenlendi, Palermo yeniden yapılandırıldı.
•  1994 - Silvio Berlusconi siyasete atılarak Başbakan seçildi, medya gücü siyasete taşındı.
•  1995 - Kuzey Ligi hareketi güçlendi, kuzey-güney ayrışması yeniden gündeme geldi.
•  1996 - Merkez-sol iktidara geldi, Avrupa Birliği reformlarına hız verildi.
•  1999 - İtalya, Kosova Savaşı’nda NATO’ya destek vererek aktif rol üstlendi.
•  2001 - Berlusconi tekrar başbakan oldu, medya ve siyaset iç içe geçti.
•  2002 - Euro, resmi para birimi oldu, lira tedavülden kalktı.
•  2003 - Roma’da Irak Savaşı karşıtı yüz binlerin katıldığı büyük protestolar düzenlendi.
•  2006 - İtalya Dünya Kupası’nı kazanarak siyasi krize rağmen ulusal moral buldu.
•  2007 - Napoli’de çöp krizi patladı, çevre sorunları siyaset malzemesi oldu.
•  2008 - Küresel ekonomik kriz İtalya’yı vurdu, genç işsizlik rekor kırdı.
•  2011 - Başbakan Berlusconi ekonomik baskılarla istifa etti, teknokrat Monti göreve geldi.
•  2013 - Seçimler çıkmazla sonuçlandı, koalisyon pazarlıkları aylar sürdü.
•  2015 - Akdeniz’de artan göçmen ölümleri, İtalya’yı Avrupa'nın göçmen merkezi haline getirdi.
•  2016 - Anayasa referandumu başarısız oldu, Başbakan Renzi istifa etti.
•  2018 - Popülist 5 Yıldız Hareketi ve aşırı sağ Lig Partisi hükümet kurdu.
•  2019 - İtalya’da gençler “Fridays for Future” iklim protestolarını büyüttü.
•  2020 - COVID-19 salgını Avrupa’da en sert şekilde İtalya’yı vurdu, Lombardiya karantinaya alındı.
•  2021 - Mario Draghi teknokrat hükümeti kurarak ekonomiyi toparlamaya odaklandı.
•  2022 - Ukrayna Savaşı sonrası İtalya enerji bağımlılığını azaltma kararı aldı.
•  2022 - Giorgia Meloni liderliğindeki sağ ittifak seçimleri kazandı, ülkenin ilk kadın başbakanı oldu.
•  2023 - İtalya, Afrika’yla yeni enerji anlaşmaları yaparak Rusya’ya bağımlılığı azaltmaya çalıştı.
•  2023 - Napoli futbol takımı 33 yıl aradan sonra Serie A şampiyonu oldu, güney kutlama alanına döndü.
•  2024 - İtalya’da genç nüfusun yurt dışına göçü hızlandı, demografik kriz derinleşti.
•  2024 - Aşırı sıcak hava dalgaları nedeniyle tarım sektörü büyük kayıplar yaşadı.
•  2025 - İtalya, Avrupa Birliği’nin yeni göçmen politikalarına sert muhalefet gösterdi.
•  2025 - Yenilenebilir enerji yatırımları tarihinin en yüksek seviyesine ulaştı.
•  2025 - Güney İtalya’da organize suç örgütleriyle mücadelede rekor tutuklamalar yapıldı.
•  2025 - Venedik’te turist sınırlaması uygulanmaya başlandı, aşırı turizme karşı önlem alındı.